W niektórych przypadkach operacja stabilizacji kręgosłupa lędźwiowego to jedyne wyjście przy dużych problemach dyskopatycznych związanych dodatkowo z kręgozmykiem.
Stanom po operacji często towarzyszy duży strach, związany z pamięcią bólu przedoperacyjnego i obawą, „żeby nie zepsuć stanu po operacji”. U moich Pacjentów często zauważam bardzo duże obawy przed ruchem i znaczne usztywnienie tułowia – nawet u Pacjentów, którzy trafiają do mnie po 2 miesiącach po operacji. Więc główne pytanie Pacjentów brzmi zawsze – co mogę a czego nie mogę robić po operacji; czy w ogóle i kiedy mogę zacząć aktywność fizyczną?
Tak na prawdę, okres po operacji powinniśmy podzielić na kilka etapów:
ETAP 1 po operacji kręgosłupa lędźwiowego
Etap pierwszy to okres od operacji do 8 tygodnia po. Jest to okres kluczowy, kiedy dochodzi do gojenia się i przebudowy tkanki kostnej wokół stabilizacji, mocowania implantów.
Na co należy zwrócić szczególną uwagę w tym okresie? Jest to, jak już wspomniałam przede wszystkim okres który w znacznym stopniu determinuje gojenie i do okresu 8 tygodnia należy ściśle przestrzegać zakazu zginania tułowia, pochylania się i rotacji, aby tkanka kostna wokół implantów prawidłowo się goiła
Tak naprawdę rehabilitacja powinna rozpocząć się już w pierwszej dobie po operacji. Będą to rzeczy podstawowe jak pionizacja, nauka prawidłowego wstawania z łóżka i siadania i instruktaż postępowania w domu.
Gorset stabilizujący należy nosić do 8 -10 tygodnia, w zależności od zaleceń lekarza i własnych odczuć.
Jeśli w dalszym ciągu masz parestezje lub mrowienie, nie martw się, ale skonsultuj to z fizjoterapeutą. Czasami po operacji jest to normalna sprawa i nerw potrzebuje czasu na regenerację. Może też zdarzyć się tak, że pojawia się odczucia pieczenia w kończynach miejscowe albo wędrujące, których wcześniej nie było – dzieje się tak czasami ze względu na podrażnienie struktur układu nerwowego podczas operacji, albo poprzez napięcia powięziowe związane z aktywacją punktów spustowych w mięśniach lub ciągnięcia struktur powięziowych z okolicy blizny. Dobry terapeuta powinien sprawdzić czy problem pochodzi ze struktur nerwowych czy mięśniowo-powięziowych i w zależności od problemu wykonać odpowiednią terapię.
Jeśli miałeś niedowłady, które w dalszym ciągu się utrzymują, powinieneś codziennie wykonywać ćwiczenia neurorozwojowe nastawione na powrót funkcji kończyny i chodu (najlepiej pod kontrolą fizjoterapeuty, są to specjalistyczne ćwiczenia dobierane zawsze pod kątem twojego problemu). Niestety wymaga to czasu i cierpliwości – układ nerwowy potrzebuje czasu na regenerację, więc powrót siły w kończynach może trwać nawet 4-6 miesięcy.
Zabiegi fizjoterapeutyczne, które powinieneś mieć wykonywane w tym okresie to przede wszystkim rozluźnienie tkanek miękkich, delikatne ćwiczenia rozluźniające biodra i miednicę, mobilizacja blizny (wprowadzana jest w momencie, gdy blizna jest zagojona), wprowadzanie napięć stabilizujących miednicę i kręgosłup.
Procesy gojenia mogą być wspomagane zabiegami fizykoterapeutycznymi (pole magnetyczne, laser, prądy interferencyjne)
Siedzenie po operacji stabilizacji
Pozycję siedzenia należy wprowadzać bardzo powoli. Przez pierwsze 2 tygodnie nie należy siedzieć w ogóle a w przypadkach gdy jest to konieczne – jak transport ze szpitala do domu – ustawić fotel pasażera pod kątem pozycji półleżącej. Następnie stopniowo można wydłużać czas siedzenia – ale tylko na okres posiłków – 5 minut dziennie, stopniowo zwiększając do 20 minut w okresie 8 tygodnia po operacji.
Pozycja podczas snu i wstawanie z pozycji leżenia po operacji
Sen jest kluczową częścią procesu uzdrawiania. Ale musisz przestrzegać odpowiednich pozycji snu, aby chronić kręgosłup. Jeśli śpisz na plecach, włóż poduszkę pod głowę i kolana. Jeżeli wolisz spać na boku, umieść poduszkę między kolanami. Kiedy wstajesz z łóżka, wykonuj to w następujący sposób -Zegnij kolana, przeturlaj się na bok (tułów sztywno razem z miednicą), a następnie odepchnij tułów rękoma do siadu, jednocześnie opuszczając nogi poza leżankę. Codziennie rób drzemki przed obiadem lub kolacją. To pomaga Twojemu organizmowi w leczeniu i regeneracji.
Schylanie i czynności dnia codziennego po operacji kręgosłupa lędźwiowego:
Jak już wspomniałam przez pierwszych 8 tygodni po operacji należy bezwzględnie przestrzegać zakazu schylania. Przy czynnościach takich jak mycie zębów w pierwszych dniach należy korzystać z kubka do mycia zębów. Wypluwając pianę należy wypluć ją do kubka, po tygodniu, dwóch, podczas mycia zębów należy oprzeć drugą rękę o ścianę stabilizując tułów.
Prysznic bierzemy na stojąco, w przypadku kobiet głowę myjemy również w pozycji stania, bez pochylania i zginania szyi.
Zakładanie butów należy wykonywać na siedząco, kładąc stopę na przeciwne kolano.
Chodzenie jest jak najbardziej wskazane a dystans powinien być zwiększany z dnia na dzień, na tyle na ile pozwala na to samopoczucie i komfort.
Unikaj prowadzenia pojazdu przez 8 tygodni po operacji lub dłużej, jeśli występuje znaczna utrata funkcji lub odczucia w jednej lub obu nogach / stopach. Powinieneś być w stanie wygodnie siedzieć w pozycji kierowcy, prowadzić, obracać się, aby spojrzeć w lustro i mieć 100% czas reakcji na zatrzymanie awaryjne. Do 12 tygodnia nie powinieneś siedzieć za kółkiem dłużnej niż 30-45 minut dziennie.
Przez pierwsze 8 tygodni podnosić tylko do 1 kg (½ pełnego czajnika), a następnie powoli zwiększać obciążenia,
Aktywność seksualna, czyli seks po operacji kręgosłupa
Zaleca się, aby nie angażować się w aktywność seksualną przez pierwsze dwa do sześciu tygodni po operacji.
Przyjmij początkowo bardziej pasywną rolę. Dla mężczyzn najlepszą pozycją jest leżenie na plecach, dla kobiet pozycja na plecach (mężczyzna opiera się na rękach, tak aby nie kłaść się ciężarem ciała na partnerce), lub na jeźdźca. Również pozycje boczne są wskazane, bo nie wywierają znacznych obciążeń na kręgosłup.
Staraj się trzymać kręgosłup prosto i unikać gwałtownych ruchów miednicą i skrętów tułowia. I przede wszystkim wolno i ostrożnie. Porozmawiaj o tym ze swoim partnerem, jeśli masz obawy.
Etap II – 8-12 tydzień po zabiegu:
W tym okresie powinieneś zacząć powoli wracać do normalnych aktywności: możesz coraz bardziej wydłużać czas siedzenia (o ile na prawdę musisz, siedzenie nigdy nie jest korzystne dla kręgosłupa), jeździć samochodem. Na zajęciach fizjoterapii powinieneś mieć ćwiczenia stopniowo zwiększające ruchomość kręgosłupa, wzmacniające mięśnie stabilizujące kręgosłup i rozluźniające partie przykurczone i objęte restrykcjami.
Etap 3 – 12-18 tydzień po zabiegu
Cóż, po 3-4 miesiącach najczęściej kończy się błogi okres zwolnienia lekarskiego. Powinieneś coraz swobodniej poruszać się. zaawansowana rehabilitacja umożliwiająca powrót do pracy zawodowej obejmująca dalsze ćwiczenia wzmacniające i uelastyczniające gorset mięśniowy, trening postawy, inicjowanie pozycji zgięciowych, stabilizacja tułowia i prawidłowego ustawienia miednicy.
Aktywność fizyczna po operacji stabilizacji kręgosłupa:
Jak już wspomniałam, lekkie ćwiczenia powinny być wykonywane od 6-8 tygodnia po operacji, po 12 tygodniu rozpoczynamy intensywniejsze zajęcia.
Przy prawidłowo prowadzonej rehabilitacji po ok 4-6 miesiącach można wrócić do mało obciążających, rekreacyjnych aktywności fizycznych jak pilates, basen (najbardziej wskazane jest pływanie grzbietem. Jeśli dobrze pływasz kraulem i żabką, również nie powinieneś rezygnować z tych styli, badania mówią, że obciążenie na kręgosłup nie jest większe niż przy siedzeniu – więcej o pływaniu przy problemach z kręgosłupem – pod tym linkiem), jazda na rowerze (najlepszy jest rower miejski, przy rowerach górskich czy szosowych ustawienie kręgosłupa jest w zgięciu, czyli bardzo niekorzystne i obciążające) czy lekkie bieganie.
Po roku, po odpowiednim przygotowaniu można wrócić do normalnej aktywności – biegania, gier drużynowych czy zajęć fitness.
To na co trzeba uważać to gwałtowne podskoki – skoro została zrobiona stabilizacja to nasz kręgosłup był po prostu niestabilny – wynika to z budowy stawów i napięcia więzadeł, a więc takie zajęcia jak skakanie na trampolinach, zajęcia fitness z intensywnymi podskokami itp, będą szkodzić na segmenty kręgosłupa ponad stabilizacją i są zdecydowanie nie zalecane!
Po powrocie do pracy warto co jakiś czas odwiedzać fizjoterapeutę, aby porozluźniać mięśnie i skontrolować ćwiczenia. Ponieważ masz 2 lub 3 segmenty unieruchomione, segmenty powyżej przejmują stopnie ruchomości z segmentów które zostały unieruchomione, a więc będą bardziej podatne na przeciążenia. U niektórych pacjentów wykonywana jest także odtworzenie lordozy, przez odpowiednie dogięcie prętów stabilizujących, więc cały układ mięśniowy będzie się dostosowywał to nowej „lordozy”, co może trwać nawet do 3 lat.
Warto poddawać swój kręgosłup „regularnym przeglądom i serwisom fizjoterapeutycznym”, aby problemy bólowe więcej się nie pojawiały.
Obejrzyj również mój film na Youtube!